W sobotę, 9 września 2023 r., mieszkańcy gminy Zbuczyn podczas Narodowego Czytania delektowali się pięknem polskiej literatury. Lekturą tegorocznej XII odsłony w kraju a VII w gminie Zbuczyn, była powieść „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Bogaty program uroczystości, atmosfera i kunszt interpretacji fragmentów powieści przeniósł uczestników w epokę pozytywizmu i pozwolił na refleksję i zadumę nad własnym życiem oraz nad losami naszej ojczyzny.
Prezydent RP Andrzej Duda napisał w liście do rodaków: „Chciałbym, aby tegoroczna lektura pogłębiła też namysł nad tym, w jaki sposób współcześnie odczytujemy naszą historię i jak o niej pamiętamy. I żeby, zwłaszcza dzisiaj, w obliczu agresywnego rosyjskiego imperializmu, odwołując się do powstańczego czynu, powieść Orzeszkowej jeszcze bardziej umocniła przekonanie o podstawowym prawie każdego narodu do własnej wolności i suwerenności”. Właśnie dlatego, aby zachować tożsamości, co jest fundamentem naszego istnienia, celebrujemy takie uroczystości jak Narodowe Czytanie, aby w przyszłości młode pokolenie Polaków miało się na czym oprzeć.
Tak celebrowaliśmy święto polskiego słowa
Kilka godzin przed rozpoczęciem akcji Narodowego Czytania, po rynku zbuczyńskim i miejscowych sklepach przechadzali się w strojach z epoki pozytywizmu pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury oraz Gminnej Biblioteki Publicznej w Zbuczynie: Hanna Jurzyk, kierownik GBP (jako Eliza Orzeszkowa), Emilia Biarda, dyrektor GOK-u (jako Marta Korczyńska) oraz instruktorzy GOK-u: Joanna Handzel (jako Justyna Orzelska) oraz Łukasz A. Wawryniuk (jako Jan Bohatyrowicz). Spacrowali i zapraszali mieszkańców do włączenia się w akcję wspólnego czytania.
Wybitna aktorka w Zbuczynie
Wydarzenie rozpoczęło wspólne odśpiewanie hymnu państwowego. Czytanie zaczęła brawurową interpretacją – Magdalena Warzecha – aktorka Teatru Narodowego w Warszawie – gość specjalny uroczystości. Po niej fragmenty powieści, odpowiednio wybrane przez Jolantę Szcząchor – wieloletniego dyrektora SP w Zbuczynie, pedagoga i nauczyciela języka polskiego, współtwórczynię Narodowego Czytania w Gminie Zbuczyn od pierwszej edycji, przeczytali: Hubert Pasiak – wójt gminy Zbuczyn, przedstawiciele szkół podstawowych w Borkach-Wyrkach, Czuryłach, Dziewulach, Borkach-Kosach, Krzesku-Królowa Niwa, Ługach Wielkich i Zbuczynie (Marzena Borkowska, Krzysztof Borkowski, Katarzyna Kozak, Agnieszka Markowska, Monika Perka, Anna Sierpień, Mariusz Tomasiewicz) oraz uczniowie (Amelia Borkowska, Szymon Borkowski, Tomasz Kędzierski, Klaudia Kozak, Wiktoria Markowska, Wiktoria Sierpień, Julia Tomasiewicz), rolnik Leszek Wierzejski z miejscowości Tchórzew-Plewki, Renata Kulik – dyrektor szkoły językowej Eurolingua w Siedlcach oraz Konrad Górzyński – muzyk, wokalista, kompozytor, instruktor GOK-u. Łącznie fragmenty „Nad Niemnem” przeczytało 20 osób.
Kolorowy Zbuczyn dawnych lat
W części artystycznej odbyły się minirecitale Wiktorii Nowosielskiej – studentki z Ługów-Wielkich, laureatki wielu konkursów muzycznych i recytatorskich oraz Zuzanny Aleksiuk – uczennicy IV Liceum Ogólnokształcącego w Siedlcach, aktorki teatru ES i również laureatki wielu konkursów wokalnych. Wydarzeniu towarzyszyło otwarcie wystawy poplenerowej „Kolorowy Zbuczyn dawnych lat”. Była ona efektem warsztatów plastycznych , które odbyły się w dniach 10-11 sierpnia przy Gminnym Ośrodku Kultury w Zbuczynie w ramach zajęć wakacyjnych pn. AKCJA LATO. - Panoramiczna instalacja malarska była wynikiem akcji dzieci
i młodzieży z terenu gminy Zbuczyn, których pomysłodawczyniami były instruktorki: Karolina Stańska oraz Joanna Handzel – informuje Emilia Biarda, dyrektor GOK-u w Zbuczynie. Prezentowana wystawa nawiązywała do tradycji regionu i przeniosła uczestników uroczystości do rzeczywistości, której już dziś nie ma. – Obrazy nawiązywały do naszej więzi emocjonalnej tego miejsca, miejsca na ziemi ważnego dla każdego z nas oraz do zanikających tradycji lokalnych. Czy dzisiaj odnaleźlibyśmy się w takich realiach? – zadawała pytanie sobie i uczestnikom Karolina Stańska, koordynatorka artystycznego przedsięwzięcia. Dopełnieniem niepowtarzalnego klimatu tego dnia była puszczana w tle muzyka z filmowej adaptacji „Nad Niemnem” autorstwa Andrzeja Kurylewicza. Dla wszystkich gości wydarzenia czekała „uczta kulinarna” w postaci potraw regionalnych przygotowana przez Koło Gospodyń Wiejskich „GRODZISZCZANKI” z Grodziska.
Elżbieta Orzeszkowa, zwana Elizą
Eliza Orzeszkowa (z domu Pawłowska) była wybitną pisarką epoki pozytywizmu. Matka zwracała się do Elżbiety Lisa i stąd wzięło się imię, którym się posługiwała później. Swoje określenie miała dla niej również babcia, nazywając ją Ziunią. W swojej twórczości poruszała tematy dotyczące problematyki społecznej, narodowościowej, kobiecej, także feministycznej. Z tego też powodu porównywano ją do francuskiej pisarki o poglądach feministycznych, George Sand. - Sama prezentowała postawę kobiety niezależnej, wolnej, nie skrepowanej konwenansami, która, mimo obowiązujących schematów, żyła jak chciała. Zachęcała kobiety do pracy nad sobą, uświadamiała im rolę wykształcenia, samodzielności w pracy zawodowej, równouprawnienia. Była propagatorką wzoru „nowej kobiety”. Pisała powieści, w których przedstawiała bogaty obraz życia społecznego epoki, ówczesnych idei, wierzeń, rozterek i klęsk. Jedną z nich jest właśnie „Nad Niemnem” – zaznaczyła Hanna Jurzyk, kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Zbuczynie.
Kanony polskiej literatury
Co roku podczas akcji Narodowego Czytania wspólnie czytamy dzieła, które tworzą kanon polskiej literatury. Jedną z nich jest powieść Elżbiety Orzeszkowej (zwanej Elizą) „Nad Niemnem”. - To książka nastrojowa, napisana barwnym językiem, a zarazem donośna i sugestywna w swoim patriotycznym przesłaniu. Bo przecież jej autorka nie tylko maluje szeroką panoramę rodzinnych Kresów, nie tylko przybliża folklor i szlacheckie zwyczaje, ale bardzo wyraźnie przywołuje też historię Rzeczypospolitej, a poprzez tematykę Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzimy w tym roku, doskonale oddaje przeżycia, emocje i dylematy ówczesnych Polaków. Dzięki temu obraz niepodległościowego zrywu, który w 1863 roku wybuchł przeciwko carskiemu zaborcy, na zawsze połączył się z tą książką, a sama powieść utrwaliła się w świadomości jako prawdziwa epopeja polskiego losu. I nie zapominajmy o komizmie, o pełnych humoru dialogach i zabawnych sytuacjach. To również wielki walor tej powieści – napisał w liście Prezydent RP, który w Zbuczynie odczytał wójt gminy, Hubert Pasiak. W trakcie uroczystości każdy mógł ozdobić swój egzemplarz pamiątkową pieczęcią otrzymaną od Pary Prezydenckiej. Na zakończenie każdy czytający powieść polskiego wieszcza otrzymał pamiątkowe podziękowanie z rąk organizatorów. Był też czas na pamiątkowe wspólne zdjęcie czytających z Wójtem, Magdaleną Warzechą oraz postaciami z epoki.
Prezydencka akcja trwa
Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego 12 lat temu. Prezydent po raz pierwszy zachęcał rodaków do wspólnego czytania wybitnych dzieł literatury polskiej w roku 2012. Akcję zainaugurowała gremialna lektura Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W kolejnych latach czytano utwory Aleksandra Fredry (2013), Trylogię Henryka Sienkiewicza (2014), Lalkę Bolesława Prusa (2015) oraz Quo vadis H. Sienkiewicza (2016). W 2017 w czytano Wesele Stanisława Wyspiańskiego, zaś w kolejnym roku – Przedwiośnie Stefana Żeromskiego. W 2019 roku lekturą Narodowego Czytania były nowele polskie– zbiór 8 utworów autorstwa Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Brunona Schulza, Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego. Lekturą Narodowego Czytania 2020 była Balladyna Juliusza Słowackiego, w roku 2021 w całej Polsce i na świecie przeczytano Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, zaś rok temu – Ballady i romanse Adama Mickiewicza.
Głównymi organizatorami Narodowego Czytania w Gminie Zbuczyn byli: Wójt Gminy Zbuczyn, Gminna Biblioteka Publiczna w Zbuczynie oraz Gminny Ośrodek Kultury w Zbuczynie. Patronat Honorowy nad wydarzeniem sprawowała Para Prezydencka: Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda. Patronat medialny objęło Katolickie Radio Podlasie oraz portal podlasie24.
Organizatorzy z całego serca dziękują Wszystkim, którzy współtworzyli tę doniosłą uroczystość.
